Cad é Oideachas trí mheán na Gaeilge?

Céard é Oideachas Lán-Ghaeilge?

Tumoideachais i scoil lán-Ghaeilge déantar gnó na scoile ar fad trí mheán na Gaeilge. Múintear na ranganna trí Ghaeilge, bíonn cumarsáid idir an fhoireann as Gaeilge, déantar gnó an Bhoird Bainistíochta trí Ghaeilge agus spreagtar na páistí chun Gaeilge a labhairt eatarthu féin. Neartaíonn an scoil an pobal labhartha Gaeilge taobh istigh agus taobh amuigh de gheataí na scoile. Tá na scoileanna lán-Ghaeilge oscailte, fáiltiúil agus chuige sin tacaíonn siad le tuismitheoirí páirt a ghlacadh i saol na scoile trí imeachtaí éagsúla, ó ranganna Gaeilge go Coiste na dTuismitheoirí agus a lán eile.

Cuspóirí an Oideachais Lán-Ghaeilge

• Oideachas den scoth a sholáthar do dhaltaí ár scoileanna.
• Forbairt iomlánaíoch na bpáistí a chothú agus a neartú.
• Tacú le cur chun cinn na Gaeilge, an cultúr Gaelach agus pobal na Gaeilge

Córas an Tumoideachais

Tá taighde cuimsitheach déanta (MET, 1998) a chruthaíonn gurb é an modh is fearr teanga a shealbhú ná tríd an tumoideachas.

Is é an córas tumoideachais amháin atá á chur i bhfeidhm i scoileanna an Fhorais.

Ciallaíonn tumoideachas go ndéantar gach ábhar, gnó agus idirbheartaíocht sa scoil trí Ghaeilge. Ar an mbealach seo súitear isteach gach gné den teanga, rud a chiallaíonn go bhfuil sé ar chumas an dalta í a thuiscint agus í a labhairt i bhfad níos tapúla. Ní mhúintear Béarla go dtí an dara téarma sna Naíonáin Shinsir i scoileanna an Fhorais. Cruthaíonn taighde go ndéanann daltaí sa chóras seo níos fearr i scríobh agus i léamh an Bhéarla agus i léamh na Gaeilge ná an meán náisiúnta (Ó hAiniféin, (2007), Cloud, Genesee & Hamayan (2000) ).

Cén fáth a roghnaítear oideachas lán-Ghaeilge?

Roghnaíonn tuismitheoirí oideachas lán-Ghaeilge ar chúiseanna éagsúla, na cúiseanna seo san áireamh:

• Tá sé fíor-thábhachtach dóibh go mbeidh Gaeilge ar a dtoil ag a bpáistí.
• Aithníonn siad go bhfaigheann an páiste léargas ar leith ar a c(h)ultúr féin agus ar chultúir eile.
• Cothaítear bród na bpáistí ina dteanga, ina gcultúr agus iontu féin.
• Ábaltacht na bpáistí labhairt, léamh agus scríobh i ndá theanga agus na buntáistí a théann leis sin.
• An t-oideachas den scoth a chuireann na scoileanna ar fáil do pháistí.
• Forbairt i bhféinmhuinín agus i bhféiniúlacht na bpáistí.

Chomh maith leis na cúiseanna seo ar fad tá buntáistí breise ann do pháiste má fhreastalóinn sé/sí ar scoil lán-Ghaeilge. De réir taighde ar an oideachas dátheangach seo a leanas cuid de na torthaí do na daltaí a théann tríd an gcóras:

• Déanann siad níos fearr go hacadúil (Gallagher & Hanna, 2002).
• Éiríonn leo an tríú agus an ceathrú teanga a fhoghlaim níos éasca (Cenoz & Valencia 1994).
• Tuiscint agus oscailteacht do chultúir eile (Gallagher & Hanna, 2002).
• Feabhas ar fheidhmiú cognaíochta ó thaobh cruthaíochta agus ábaltacht cumarsáide de (Bialystok et al. 2005).
• Torthaí níos airde sa Bhéarla agus sa mhatamaitic (Foras Taighde ar Oideachas, 2011)
• Tuiscint níos fearr ar fhéiniúlacht, ar chultúr agus ar spiorad pobail (Baker, 2003)
• Féinmheas níos airde (Baker, 2003)
• Cuireann oideachas dátheangach le torthaí acadúla, scileanna cruthaitheacha agus féinmheas sna daltaí (NMABE, 2006; Cummins, 2000)
• Scileanna cumarsáide agus sóisialta níos fearr (Cummins, 2000)

Back to Top